Net als velen met mij heb ik meerdere hobby’s en deze staat
boven aan mijn lijstje; het amateurtoneel. Als blozende puber ben ik in de
zeventiger jaren bij een toneelgroep terecht gekomen die al meer dan honderd
jaar bestaat.
Destijds vonden er geen audities
plaats, van het woord casting had men
nooit gehoord, soaps op de tv waren
nog niet uitgevonden. De repetities werden gehouden in een parochiezaaltje of
plaatselijke kroeg en eindigden steevast in een gezellige avond onder vrienden.
Na de première was het bal, de zaal zat mudvol en onze kameraadschap kende geen
grenzen.
De club is ooit ontstaan als afsplitsing van een
drankbestrijdersvereniging, een hilarisch stigma dat we nog steeds meedragen.
Onze maat dient staande gehouden te worden! Balorig als we zijn wordt die regel
vaak overtreden, een hobby moet immers bevrediging en plezier opleveren,
nietwaar?
Toen men een jong maagdelijk meisje voor een hoofdrol nodig
had en de regisseur mijn ouders benaderde met het doel mij in te lijven – ja,
ja, ik werd netjes gevraagd – waren
die er niet gerust op; hun dochter zou het Sodom en Gomorra van de culturele
wereld binnentreden. Maar ik ging. Al was ik behoorlijk zenuwachtig en uiterst verlegen,
het amateurtheaterleven stal direct mijn hart. En ondanks enkele deuken in mijn
lijf die ik in de jaren daarna heb opgelopen, ga ik nog steeds.
Er is ondertussen veel veranderd. Op de dag van vandaag zijn
we een prettig gestoorde bende die elke uitdaging als kans ziet. En wat betreft
die leefwijze in bovengenoemde Bijbelse steden? Nergens is de sociale controle
zo groot als bij het acteren; je ziet, hoort, weet … en kunt zwijgen. Je
respecteert elkaars mogelijkheden en onmogelijkheden. Grenzen vervagen, maar er
is wel degelijke een strakke lijn die niet wordt overschreden; een toneelzoen
is géén zoen! Overigens is er niets zo lastig als een nepzoen onder het oog van
iedereen een echte kus te laten lijken, probeer het maar eens!
We hebben een prachtig cultureel centrum waar onze
voorstellingen te zien zijn. Iedereen kan lid worden van de club, je hoeft niet
meer gevraagd te worden; inzet tonen en aanmelden volstaat. Ons clubje dreigt
namelijk uit te sterven. We hebben geen jeune
premiers en jonge deernen meer in
de collectie en heten je daarom van harte welkom; de rollen liggen voor het
oprapen.
In de huidige samenleving waarin snelheid cruciaal is en
alleen resultaten tellen, lijkt acteren
als hobby steeds minder in trek
te zijn. Natuurlijk kost toneelspelen tijd; het is maandenlang repeteren, teksten
van buiten leren, veel stilzitten en afwachten. Met als apotheose slechts een
paar minuten applaus. Voor een acteur geeft die ontlading een stoot adrenaline,
een kort moment van trots en zelfvertrouwen dat de basis van zijn succes moet
vormen. De belangrijke weg er naar toe blijft evenwel onzichtbaar en niet
gekend. De vraag rijst; heb je daar kostbare tijd voor over?
Veel mensen gunnen zichzelf niet die broodnodige ruimte, ze
zijn druk, druk, druk. Met sporten, trends volgen, carrière, gezin en andere
belangrijke zaken. En dat is jammer, want acteren kan je zoveel brengen.
Ongestraft mag je in de huid van een ander persoon kruipen
en dingen doen die je normaal gesproken in het gewone leven nooit zou kunnen of
mogen doen; de prinses zijn, de meid, de crimineel of een heilige; leren denken
en doen als een ander. Inspanning levert ontspanning op; even niet aan je eigen
sores denken, lekker fantaseren, dansen, zingen … of moorden met een
neppistool. Leren jezelf goed te presenteren zonder dure cursus, een
verlegenheid overwinnen, stemgebruik reguleren en het voornaamste; leren omgaan en samenwerken met andere mensen.
Voordeel halen uit die kennis; dát is de winst van acteren.
Het repertoire dat ons clubje brengt is divers en varieert
om onze acteurs ter wille te zijn; de één speelt liever een serieuze rol, de
ander zweert bij een komedie en hangt graag de clown uit.
Dit jaar hebben we twee totaal van elkaar verschillende
producties op de rol staan. Aan het einde van dit jaar moet er een hilarisch,
muzikaal kerstspel komen dat we gaan maken in samenwerking met een heus orkest.
Maar eerst staan we voor een andere uitdaging; de opvoering van een modern theaterspel met
een duidelijke link naar problemen in de huidige maatschappij, gebaseerd op een
oud Grieks drama; Medea. Een ingewikkelde productie voor acteurs, regisseur en
andere theaterdieren. En voor niemand dagelijkse kost; zeker niet voor het
publiek. Het is een moeilijk te doorgronden toneelspel, dat niet door iedereen zal
worden gewaardeerd. Het houdt voor de vereniging een groot risico in; dat van
lege stoelen in de zaal.
Toch hebben we ervoor gekozen. Om de uitdaging die er in zit
voor onze groep als geheel, gebaande paden te verlaten en te laten zien dat we
als amateurs zeker niet onderdoen voor professionals.
We zijn ons terdege bewust van het feit dat we hiermee
moeten opboksen tegen het makkelijke amusement dat de televisie brengt en dat
je liggend op de loungebank over je heen kunt laten glijden, nippend aan een
glas wijn. De stoelen in het theater zijn ook niet slecht, maar we bieden onze
gasten geen makkelijke avond. Het onderwerp van dit toneelstuk – dat handelt
over een familiedrama – komt behoorlijk bij je binnen en je hersens zullen
overuren maken. Voordeel? Bij ons geen reclamespotjes en een klein deel van de
toegangsprijs zal aan Stichting Slachtofferhulp geschonken worden. Dit omdat dit
toneelspel ons raakt.
We zijn nu in de laatste fase van het repetitieproces beland.
In de komende weken moeten alle puzzelstukjes op zijn plek vallen. Is het decor
klaar en werkt het, komt alles goed met de techniek? Kent iedereen zijn tekst,
zodat we ons met de achterliggende emoties kunnen gaan bezighouden.
Vreemd genoeg is dit de periode waarin irritaties ontstaan.
Soms ontbreekt het ineens aan vertrouwen in een goede afloop, doemen
onverwachte tegenslagen op, zijn er vragen. Is het publiek bereid om naar ons
te komen kijken? Zo niet, overleven we
dan, financieel gezien? Hebben we de juiste keuze gemaakt? Het blijft gokken.
Maar elk lid van onze club weet dat het in het verleden altijd
nog goed gekomen is; uit een gezonde spanning kan een pracht van een
voorstelling geboren worden.
Hoe goed onze Medea wordt? Daar laat ik me niet over uit.
Daar moet het publiek over oordelen. U komt toch ook kijken?