Soms ... grrrr ...

Soms ben ik boos en teleurgesteld. Als ik die gevoelens bij mezelf ontdek kruip ik meestal in mijn schulp. Of praat en schrijf het van me af. Anderen weten dan subtiel te melden dat ik chagrijnig ben. So what?
Soms heb je het gewoon even gehad met de wereld. Staan bepaalde zaken die op je pad komen je verschrikkelijk tegen.  Dat speelt bij mij de afgelopen weken. Ik heb het gehad met de politiek!
Normaal ben ik niet zo gespitst op politieke zaken. Natuurlijk wil ik graag op de hoogte blijven van alles wat er speelt in de wereld, ons land en mijn eigen leefomgeving. Ik ben van nature nieuwsgierig dus daar sluit ik mijn ogen niet voor. Gewoon gezonde belangstelling tonen, af en toe je mening geven en discussies aangaan. Niks mis mee in een land waar vrijheid en democratie hoog in het vaandel staan.
Maar de laatste weken erger ik me mateloos aan beloftes die niet worden nagekomen, politici die goedwillende vrijwilligers én professionals schofferen, machtsmisbruik vertonen en zichzelf op de borst kloppen. Ze kunnen er wat van en dan heb ik het niet eens over de landelijke politiek. Nee, ook in een simpele dorpsgemeenschap komen zaken voor waarbij er kippenvel op je armen verschijnt.
In onze leefgemeenschap heeft 'de cultuur' altijd op een hoog plan gestaan.Vele verenigingen uit allerlei stromingen; muziek, theater, dans, schilderkunst etc. konden hun ding doen dankzij gestructureerde aanwas vanuit alle lagen van de bevolking. Van kleins af aan en spelenderwijs werden kinderen in aanraking gebracht met de wereld van de schone kunsten. Doorwortelend in hun latere leefmilieu bracht het samenwerking, samenhang, plezier en leefbaarheid in een dorp zoals dat  waar ik in leef. Dit alles was te danken aan uitstekend cultureel onderwijs dat naast het reguliere basisonderwijs floreerde.
Maar dan komt er een crisis, er moet worden gefuseerd, geld en subsidies verdwijnen als sneeuw voor de zon, soms in zakken waar het niet thuis hoort. Wat overblijft zijn faillissementen van de eens zo belangrijke eerste schakel van de cultuur; de kennismaking en opleiding.
Er vindt op dit moment een keiharde culturele kaalslag in onze gemeenschap plaats en dat raakt de hele bevolking, niet alleen op de korte, maar vooral ook op de  langere termijn.
Ondanks dat er toch altijd weer personen zijn die uit het dal krabbelen, hun nek uitsteken en met teruggevonden enthousiasme opnieuw willen beginnen -zelfs budgetneutraal - steekt de politiek comfortabel haar kop in het zand. Politici zijn korte termijndenkers geworden, hebben geen oog meer wat er leeft in een dorpsgemeenschap en zoeken de makkelijke weg. Onder het mom van bezuiniging wordt het eens zo belangrijke muzikale onderwijs in één klap weggevaagd. De o zo belangrijke bindende factor lost op in niets. Naar de toekomst kijken? Wie waagt zich daaraan?
Er zijn protesten - natuurlijk - maar of die helpen? Ik betwijfel het. Mijn protest was het schrijven van het volgende verhaaltje. En nu maar hopen dat ik géén voorspellende gave heb ...

Gesprek in 2044 …

‘Oma, vertel eens … over vroeger …’

‘Ach kind … Vroeger?’

‘Ja, over vroeger. Toen ik nog niet geboren was en het dorp nog … euh … bruiste … Oma, wat is bruisen?’

‘Ach kindje toch. Bruisen betekent … euh … leven, gezelligheid, saamhorigheid, plezier en gemeenschapszin. Het was hier een vrolijke boel hoor, vroeger. Je hoefde je huis maar uit te lopen richting centrum en dan kwam je elkaar vanzelf tegen. Daar was altijd wat te doen. Maar ja, dát was vroeger … Tegenwoordig is mijn dorp doods, grijs en uitgeleefd.’

‘Oma? Mocht jij zomaar naar buiten dan?’

‘Natuurlijk, dat was in mijn tijd heel normaal hoor! Er zijn zelfs weekenden geweest dat er wel 30.000 mensen op de bonnefooi naar ons dorp toe kwamen om naar muziek te luisteren en plezier te maken. Dat waren nog eens tijden joh! Ze kwamen van heinde en verre, groot en klein, dik en dun. Dat kon toen gewoon weet je, het was hier veilig en iedereen kende elkaar nog …’

‘Ow?’

‘Kom eens lekker bij me zitten … Zo ja … Weet je schat, vroeger … wanneer we ons verveelden en vrij waren … zochten we elkaar op! We gingen dan samen spelen op het Vrijthof of in dat oude gebouw achter het zojuist gesloopte gemeentehuis. Je weet wel, die grote rode schuur die al zo lang is dichtgetimmerd en waar rotzooi in staat die niemand meer wil hebben.’

‘Ik mag daar niet heen oma! Echt niet! Mama zegt dat ik niet op straat mag, dat is te gevaarlijk met die meute elektronische rolatoren.’

‘Ach schatje toch, wat doe je dan de hele dag?’

‘Ik zit op mijn kamer … En ik probeer de wereld te leren kennen door het Internet. Ik heb een spiksplinternieuw kamerhoog, virtueel scherm gekregen oma! Zomaar! Nou ja … zomaar … ons pap hoopt dat ik nu mezelf alles aan kan leren. Dat is goedkoper, zegt ie. Eén van mijn vriendjes heeft zo’n rugzakje … hij wel … Maar dat is snoep voor de elite, zegt ons pap en het geld groeit niet op zijn rug ...  

‘Dus jij gaat de deur niet meer uit? Kindje toch, je weet niet wat je mist! Och arm die jeugd van tegenwoordig!’

‘Ons mam is bang dat ik terecht kom in die groepjes … je weet wel … Het zijn er niet zoveel meer. Maar op straat hangen toch van die drinkende en drugs gebruikende jongelui rond, die niet weten wat ze anders moeten doen? Ze lijven je zo in en ons mam wil geen bezoek van ordehandhavers, zegt ze.’

‘Ach kindje toch! Wij hadden in mijn tijd geen ordehandhavers nodig. We maakten plezier met elkaar! Maar ja, wij hebben destijds nog geleerd om samen te werken, vrolijk en vrij te zijn. Tegenwoordig is dat andere koek.’

‘Wat deden jullie dan oma?’

‘Nou, wij gingen daarginds boeken lezen, toneelspelen, biljarten of gewoon kletsen.’

‘Stonden er veel computers dan?’

‘Ach kind toch! Nee, wij hadden niet zoveel computers. Toen ik jong was zochten we gewoon een boek uit, in de bibliotheek! Weet je, dat was een soort uitleencentrum voor papieren boeken. En biljarten deden we met een groep vrienden. Op een grote tafel met een groen laken en met drie echte ballen in plaats van zo’n X-box. Aan de bar kon je destijds nog een drankje met echt geld betalen en een praatje maken, gezellig. Natuurlijk speelden we samen ook de meest fantastische verhalen op het podium. We zongen en dansten erbij.  Het hele dorp liep uit om de voorstellingen te zien …’

‘Hè?’

‘Je hoeft me niet zo vreemd aan te kijken hoor! … Ach kind, dat is waar ook … Daar weet jij natuurlijk niks van … culturele vorming is al lang geen schoolvak meer zeker?  Gelukkig ben ik er nog om het je uit te leggen ... Kijk, toneelspelen is een beetje doen alsof… je mocht dan de prins zijn, of een verliefd meisje …’

‘O, wat spannend oma.’

‘En er klonk altijd muziek. Van echte instrumenten! Jij moet in je kamertje achter een schermpje zitten om je nootjes te leren. Wij deden dat met z’n allen in de klas met een meester of een juf. En lol dat we dan hadden …’

‘Echt waar?’

‘Echt waar! We gaven heuse concerten waar mensen konden komen kijken en luisteren. Vaak ook trokken we er samen op uit. In tegenstelling tot dat miezerige groepje muziekdragers met hun gettoblasters van tegenwoordig, hadden wij vroeger een grote harmonie met wel honderd man die allemaal een instrument bespeelden … Dan gingen we dauwtrappen of serenades brengen aan bruidsparen die 50 jaar getrouwd waren, of we gingen met carnaval dweilen.’

‘Oma? Wat is carnaval?’

‘Ach kindje, als je het nog nooit hebt meegemaakt is dat zo moeilijk uit te leggen!’

’Hoe kan dat nou, oma? Waarom weet ik dat allemaal niet?’

‘Ach kindje toch. Dat is een lang en droevig verhaal …’

Als een trein ...

Een tijdje geleden heb ik gemeld bezig te zijn met de kostumering van een theaterproductie. Daarin mag ik ook een bescheiden rolletje voor het voetlicht brengen, je kunt me straks in de theaterzaal terugvinden als een kinderlijke koning met de vervelende trekjes van een nar.

Na een onderbreking van een aantal weken - waarin iedereen lekker van zijn of haar vakantie heeft kunnen genieten - zijn we onlangs weer gestart met de repetities. Werd vóór het zomerreces nog volop geëxperimenteerd met lezen, typetjes zoeken, tekst leren, ideeën uitwerken en verdeling over het podium, nu wordt het menens en komt het op tekstkennis en spel aan.
In december moeten we klaar zijn en omdat het hele team bestaat uit amateurs die overdag gewoon een baan hebben, oefenen we maar een paar uurtjes per week gezamenlijk. Gelukkig zijn dat gezellige uurtjes, dus alle medewerkers komen graag; dat repeteert lekker. Daarnaast draagt iedereen nog een steentje bij door organisatorische taken op zich te nemen en die thuis uit te werken in de resterende – zij het schaarse -  vrije tijd. Het enthousiasme over deze productie is te zien, te voelen en het werkt aanstekelijk. Bovendien wordt dit een vrolijke, dolkomische familievoorstelling waarin zelfs kinderen en muzikanten meedoen, we lachen wat af met z'n allen.
Het team dat zorgt voor de publiciteit is druk doende, heeft de flyers al klaar en binnenkort worden de scholen in de omgeving bezocht met een soort trailer. Niet zo eentje die je op YouTube kunt vinden maar een levende, met echte personen in kostuums die je aan kunt raken. Kinderen kunnen vragen stellen over podiumkunsten en zo proberen we een bijdrage te leveren aan een stukje culturele opvoeding op scholen.

… … … Hallo! Jij hebt vast wel eens een engel gezien. Het kerstverhaal zul je ook wel kennen, toch? Een arm kindje, dat in een land hier ver vandaan in een koeienstal geboren wordt? Nou hoor ik je zeggen; ‘dat is een oud verhaal’! Tja, daar heb je gelijk in. Maar stel je eens voor, dat de drie koningen de weg kwijt zijn geraakt. En dat de belangrijkste engel druk bezig is met het maken van een musical. Bovendien loopt er een herder rond die zijn schapen niet kan tellen… …

Dat betekent ook dat ik op moet schieten. De belangrijkste kostuums moeten af! Mijn huis begint zo langzamerhand op een ontplofte stoffenwinkel te lijken. Je moet niet met je vinger langs schilderijlijstjes wrijven, want dan vind je ongetwijfeld overal vezeltjes van de meest vreemde stoffen. Borg, velours, oude versleten gordijnen, allerlei lappen in onbestemde kleuren, stug vilt, glibberige voering, verschoten vitrage. Ergens slingert ook nog een stuk leer uit de achterkant van een versleten bank.
Het was de bedoeling om slechts enkele kostuums te maken, maar het viel tegen om daarnaast de juiste uitmonsteringen te huren. Dus werd er van hogerhand besloten dan maar de hele productie zelf aan te kleden. Tja, en daar sta je dan met je belofte 'wel ff die pakkies te naaien'. 'Jij kunt dat toch goed? Je vind het toch leuk om te doen?' Ja. Natuurlijk ...euh ... maar ... Omdat je toch geen nee wilt zeggen, raap je moed bij elkaar en ga je aan de slag. Naast de drie koningen uit het stuk is de herder intussen ook aangekleed en zijn er een aantal hoofddeksels klaar.

Een enthousiaste toneelvereniging op stoom is echter nauwelijks te stoppen. Wilde plannen met op stelten lopende engelen en duiveltjes tasten mijn voorraadje opgespaarde fournituren danig aan en mijn opbergdozen raken leeg. Extra materiaal kan niet worden aangeschaft want het kostuumbudget heeft een bodem en die ligt gevaarlijk in het zicht.
Dus heb ik de regisseur er maar eens bij gevraagd om te laten zien dat er niet nóg meer personages in kleding gestoken kunnen worden. Afgezien van het budget zijn mijn uren ook niet onuitputtelijk, wil ik nog een gewoon leven kunnen leiden, mijn huis bewoonbaar houden en de huisgenoten tevreden. Bovendien zakt het enige kledingrek dat ik heb door, loopt manlief niezend door het huis omdat hij allergisch is voor stof en komt de stoom ondertussen mijn naaimachientje uit.
Mijn streefdatum om op 1 november klaar te zijn nadert. Natuurlijk heb ik het zekere voor het onzekere genomen, een enkel weekje daarna kan ik ook nog wel costumière spelen maar dan moet het ophouden. Gelukkig heb ik dispensatie gekregen van de regisseur, mijn teksten leer ik pas van buiten wanneer ik klaar ben in het naaiatelier. Daarmee heb ik een win-win situatie gecreëerd; als men vind dat ik eindelijk eens mijn tekst moet kennen, wordt men niet aangekleed. Tekst leren en naaien gaat namelijk niet samen. O jawel, ik heb het geprobeerd, maar knipte spontaan met een gruwelijk scherpe stofschaar in mijn vinger ... au ... En bloed op een witte engelenjurk moeten we niet hebben, ook al wordt er een moord gepleegd in de kerststal.
Dan wordt het namelijk té echt op het podium, en dat willen we niet ... theater is immers illusie!